Tapu Üzerindeki İntifa Hakkı Nasıl Kaldırılır?
Tapu siciline şerh edilmiş bir intifa hakkı, malik olmayan bir kişinin taşınmazdan kullanma ve yararlanma yetkisine sahip olduğu sınırlı ayni bir haktır. Bu hak, kullanma (usus), yararlanma (fructus) yetkilerini barındırır; ancak mülkiyet hakkının tamamını içermez. [1] Bu yazıda, tapu üzerindeki intifa hakkının kaldırılması sürecini, tarihsel hukukî arka planı ve günümüzde karşılaşılan uygulama sorunlarını ele alacağız.
Tarihsel ve Hukukî Arka Plan
Türk Medeni Kanunu’nda intifa hakkı, 794 ve devamındaki maddelerle düzenlenmiştir. [2] Hakkın özü, malik olmayan bir kişinin taşınmazdan yararlanabilmesini mümkün kılmaktır. Geçmişten günümüze mülkiyet hakkı ile kullanım hakkı arasındaki bu tür düzenlemeler, klasik Roma hukukundan etkilenmiş, Osmanlı’da da para etmiş sınırlı ayni hak yaklaşımlarıyla Türk hukukuna yansımıştır. Dolayısıyla tapu kayıtlarında intifa hakkının şerhi, malik ile hak sahibi arasındaki ilişkinin şeffaflaşması açısından önem taşır. Günümüzde ise, intifa hakkı özellikle yaşlı mal sahiplerinin, evlerini çocuklarına devretirken kendi kullanım haklarını korumak amacıyla sık kullandığı bir yöntemdir. [3]
Ancak intifa hakkı, süreli olabilmesi, hak sahibinin ölümü ile sona ermesi ya da malik ile hak sahibi arasındaki anlaşma ile kaldırılabilmesi bakımından farklı sona erme yollarına sahiptir. [4] Bu durum, tapu sicilinde kayıtlı olan hakkın kaldırılmasını (terkin edilmesini) gerekli kılar. Bugün bu sürecin doğru işlemesi için hem malikler hem de intifa hakkı sahipleri dikkatlice hareket etmelidir.
İntifa Hakkının Kaldırılmasına Yol Açan Durumlar
İntifa hakkının kaldırılması için geçerli birkaç hukuki sebep vardır:
– Hak sahibinin ölümü: Gerçek kişiler lehine kurulan intifa hakkı hak sahibinin ölümüyle kendiliğinden sona erer. [4]
– Sürenin dolması: Tüzel kişiler lehine ya da süreli olarak kurulan intifa haklarında sözleşmede belirlenen sürenin sona ermesiyle hak ortadan kalkabilir. [5]
– Feragat: Hak sahibi kendi iradesiyle intifa hakkından vazgeçebilir. Bu feragat işlemi tapu sicilinden terkin edilmesiyle tamamlanır. [6]
– Anlaşma ya da sözleşme ile sona erdirme: Malik ile hak sahibi arasında anlaşma yapılabilir ve intifa hakkının sona erdirilmesi kararlaştırılabilir. [5]
– Mahkeme kararı: Hakkın kötüye kullanılması gibi durumlarda malik mahkemeye başvurarak hakkın kaldırılmasını isteyebilir. [7]
Bu durumların birinin gerçekleşmesi halinde, hak hâlâ sicilde kayıtlıysa malik veya hak sahibi tapu müdürlüğüne başvurarak terkin işlemi yapılmasını sağlamalıdır.
Tapuda İntifa Hakkının Kaldırılması – Uygulama Süreci
İntifa hakkının tapu kütüğünden kaldırılması (terkin edilmesi) için izlenecek adımlar şu şekildedir:
1. Gerekli Belgelerin Hazırlanması: Kimlik belgeleri, yetkilendirme varsa vekaletname, intifa hakkının sona erdiğini gösterir belge (ölüm belgesi, feragat sözleşmesi, süre dolumu belgesi) hazırlanır. [5]
2. Tapu Müdürlüğüne Başvuru: Taşınmazın bulunduğu tapu sicil müdürlüğüne randevu alınarak başvurulur. Başvuru sırasında terkin talebi dilekçesi sunulur. [6]
3. Harç ve Masrafların Ödenmesi: Terkin işlemi için belirlenen tapu harcı ve döner sermaye ücretinin ödenmesi gerekir. [8]
4. Terkin İşlemi: Tapu memuru, gerekli incelemeleri yaptıktan sonra intifa hakkı kaydını ” İrtifak hakları ve gayrimenkul mükellefiyetleri ” sütunundan siler ve ilgili taraflara yeni durumu gösteren belge verir. [6]
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
– Tapu kaydında intifa hakkı olduğu hâlde malik veya hak sahibi bu hakkın kaldırılması için harekete geçmezse, taşınmazın ileride satış ya da bağış gibi işlemlerinde sorunlarla karşılaşabilir.
– Hisseli taşınmazlarda intifa hakkının kaldırılması süreci, tüm malikler ve hak sahibi açısından muvafakat gerektirebilir. [4]
– Hak sahibiyle malik arasında kurulmuş bir sözleşme varsa, sözleşme şartlarının yerine getirilmiş olması önemlidir. Sözleşmeye aykırı kullanımlarda malik mahkeme yoluna başvurabilir.
– Harç oranları ve masraflar taşınmazın değerine göre değişmektedir; güncel oranlar için ilgili tapu müdürlüğü ya da mevzuat kontrol edilmelidir. [8]
#intifahakkı #tapu #gayrimenkulhukuku #intifakaldırma #sınırlıaynihak
Sonuç olarak, tapu üzerindeki intifa hakkının kaldırılması hem malik hem de intifa hakkı sahibi açısından dikkat gerektiren bir süreçtir. Hukuki sebeplerin varlığı, eksiksiz belge ve doğru prosedür bu işlemin sağlıklı sonlanmasında anahtardır.
—
Sources:
[1]: https://www.avukatgorkemdemircan.com/gayrimenkul-hukuku/intifa-hakki-nedir/?utm_source=chatgpt.com “İntifa Hakkı Nedir? Tapuda İntifa Hakkı ve Kaldırılması”
[2]: https://www.delilavukatlik.com/post/intifa-hakki-nedir?utm_source=chatgpt.com “İntifa Hakkı Nedir? Şartları, Tapuya Tescili ve Tescilin Terkini 2025”
[3]: https://www.emlaknabzi.com/tapuda-intifa-hakki-nedir-nasil-kurulur-ve-kaldirilir-aileler-neden-tercih-ediyor/?utm_source=chatgpt.com “Tapuda İntifa Hakkı Nedir? Nasıl Kurulur ve Kaldırılır? | Emlaknabzi.com”
[4]: https://mirasdava.com.tr/intifa-hakki-nasil-kaldirilir/?utm_source=chatgpt.com “İntifa Hakkı Nasıl Kaldırılır 2025 – mirasdava.com.tr”
[5]: https://cansubayramoglu.com/tapuda-intifa-hakki-nasil-kaldirilir/?utm_source=chatgpt.com “Tapuda İntifa Hakkı Nasıl Kaldırılır? 2025”
[6]: https://ozansoylu.av.tr/intifa-hakki-nedir-tapuda-nasil-kaldirilir/?utm_source=chatgpt.com “İntifa Hakkının Tapuda Kaldırılması ve Gerekli Evraklar”
[7]: https://mirasdava.net.tr/intifa-hakki-nasil-kaldirilir/?utm_source=chatgpt.com “İntifa Hakkı Nasıl Kaldırılır? 2025”
[8]: https://avukatdava.info.tr/tapuda-intifa-hakki-nasil-kaldirilir/?utm_source=chatgpt.com “Tapuda İntifa Hakkı Nasıl Kaldırılır? 2025 – avukatdava.info.tr”